Monografia jest pierwszym na polskim rynku wydawniczym, kompleksowym opracowaniem rozwoju walut wirtualnych i innych aktywów cyfrowych (w tym CBDC oraz in-game currency), a także ich prawnokarnego statusu.
Publikacja pomaga zrozumieć, jak działają waluty wirtualne, jakie ograniczenia niesie ze sobą technologia, na której się opierają, jak funkcjonują mechanizmy przestępczości dotyczącej kryptowalut oraz jak w praktyce właściwie zakwalifikować czyny związane z ich wykorzystaniem.
Autor dogłębnie i w klarowny sposób, posługując się wieloma przykładami i schematami, przedstawia również technologiczne aspekty walut wirtualnych, których znajomość jest nieodzownym punktem wyjścia dla prawidłowej analizy prawnej.
Praca stanowi niezbędną pomoc dla wszystkich prawników, którzy ze względu na specjalizację lub choćby okazjonalnie będą musieli zmierzyć się ze sprawami dotyczącymi nowych technologii, walut wirtualnych i wirtualnych systemów bankowych: adwokatów, radców prawnych, sędziów, prokuratorów, komorników, legislatorów, urzędników administracji, przedstawicieli NGO’sów.
Adam Behan – doktor nauk prawnych, pracownik Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, ekspert Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego. Specjalizuje się w prawie nowych technologii i cyberprzestępczości, prowadzi wykłady z zakresu przestępczości komputerowej i zajęcia na studiach podyplomowych dla sędziów, prokuratorów i adwokatów. Publikował m.in. w Palestrze i Czasopiśmie Prawa Karnego i Nauk Penalnych. Posiada również wyższe wykształcenie informatyczne.
Zawartość Strona
Wykaz skrótów 13
Wprowadzenie 21
1. Problem i cel badawczy 21
2. Struktura opracowania 27
Rozdział 1. Droga do kryptowalut – rys historyczny
1.1. Protokół ślepych podpisow 33
1.2. DigiCash 36
1.3. NetCheque 40
1.4. E-Gold 40
1.4.1. Wstęp 40
1.4.2. Zabezpieczenie w złocie 41
1.4.3. Popularność e-Gold 45
1.4.3.1. Chargeback 46
1.4.3.2. High Yield Investment Program (HYIP) 49
1.4.4. Precedensowa sprawa sądowa (Stany Zjednoczone versus e-Gold Ltd.) 51
1.4.4.1. Zarzuty 51
1.4.4.2. Memorandum opinion i ukształtowanie się statusu prawnego kryptowaluty 55
1.4.4.3. Plea offer i wątpliwości prawne 59
Rozdział 2. Sposób funkcjonowania kryptowalut na przykładzie ekosystemów Bitcoina i Ethereum
2.1. Wstęp 65
2.1.1. Pieniądz 68
2.1.2. Wartość Bitcoina 69
2.1.3. „Bitcoin” a „bitcoin” 73
2.2. Aspekty techniczne kryptowalut 74
2.2.1. Peer-to-peer (P2P) 75
2.2.2. Hash / funkcja skrótu 79
2.3. Blockchain 86
2.3.1. Rys historyczny 86
2.3.2. Blockchain Nakamoto 90
2.3.3. Blok Bitcoina 91
2.3.3.1. Wstęp 91
2.3.3.2. Wielkość bloku 92
2.3.3.3. Nagłówek Bitcoina (Bitcoin header) 95
2.3.3.4. Część transakcji 97
2.3.3.5. Węzły sieci (ang. nodes) 105
2.3.4. Drzewo Merkle 108
2.4. Blockchain 2.0 111
2.4.1. DLT (distributed ledger technology) 112
2.4.1.1. Wstęp 112
2.4.1.2. Rodzaje Blockchain 121
2.4.1.3. Przyszłość DLT (distributed ledger technology) 124
2.4.2. Smart contracts 125
2.4.2.1. Wstęp 125
2.4.2.2. Czym są smart contracts 126
2.4.2.3. Smart contract a Bitcoin 129
2.4.2.4. Ethereum 131
2.4.2.5. Cechy smart contracts 137
2.4.2.6. Przyszłość smart contracts 138
2.4.3. Blockchain – pozostałe aspekty prawne 142
2.4.3.1. Blockchain a RODO 142
2.4.3.2. Blockchain a prawo konsumenckie 144
2.4.4. Przyszłość blockchaina 146
2.5. Adres Bitcoin 147
2.5.1. Kryptografia asymetryczna 148
2.5.2. Adresy i klucze w Bitcoinie 150
2.5.2.1. Klucz prywatny 151
2.5.2.2. Klucz publiczny 153
2.5.2.3. Tworzenie adresu 162
2.5.2.4. Portfele 165
2.5.2.5. Podpisywanie transakcji 183
2.5.2.6. Miksowanie transakcji 184
2.6. Double spending 190
2.7. Algorytmy konsensusu 192
2.7.1. Proof of work (PoW) – dowód wykonania pracy 192
2.7.1.1. Tworzenie bitcoinów i kopanie (ang. mining) 198
2.7.1.2. Trudność i target Bitcoina (Bitcoin difficulty and target) 203
2.7.1.3. Moc obliczeniowa sieci Bitcoin (ang. hashrate) 205
2.7.2. Proof of Stake (PoS) i inne 207
2.8. Forkowanie sieci (ang. forking) 209
2.8.1. Priorytet „najdłuższego” łańcucha – the longest chain fork (chain split) 211
2.8.2. Soft forks 218
2.8.3. Hard forks 221
2.8.3.1. Bitcoin 222
2.8.3.2. Ethereum 226
2.8.3.3. Niezamierzone forki 228
2.9. Rozwój protokołu (Bitcoin Improvement Proposal) 229
2.10. Kto kontroluje Bitcoina 234
Rozdział 3. Pojęcia waluty cyfrowej, wirtualnej i kryptowaluty
3.1. Wstęp 237
3.2. Waluta cyfrowa 237
3.3. Waluta wirtualna 239
3.4. Kryptowaluta 241
3.4.1. Wstęp 241
3.4.2. Cechy kryptowalut 242
3.4.3. Łatwość transferu 244
3.4.3.1. Blokowanie działania sieci Bitcoin 245
3.4.4. Anonimowość (pseudoanonimowość) użytkowania 249
3.4.4.1. Możliwości deanonimizacji 260
3.4.4.2. Bitcoin a Tor 270
3.4.4.3. Dusting attack 271
3.4.4.4. AEC (ang. anonymity-enhanced cryptocurrency) 272
3.4.5. Wymienialność 274
3.4.6. Wymienność / zamienność (ang. fungibility) 275
3.4.7. Nieodwracalność* 280
3.4.7.1. DAO (decentralized autonomous organization) 281
3.4.7.2. Atak 51%. Opis techniczny 284
3.4.8. Bezpieczeństwo 293
3.4.9. Wartość kryptowaluty 294
Rozdział 4. Regulacja walut wirtualnych przed Bitcoinem
4.1. Wstęp 299
4.2. Stany Zjednoczone 301
4.2.1. Waluty wirtualne a pranie brudnych pieniędzy 303
4.2.2. Bank Secrecy Act 304
4.2.3. Financial Crimes Enforcement Network 304
4.2.4. USA Patriot Act 305
4.2.5. Know Your Customer (KYC) 312
4.2.6. Financial Action Task Force (FATF, Grupa specjalna przeciwdziałania praniu pieniędzy) 314
4.3. Europa i wpływ FATF (Financial Action Task Force) na prawodawstwo europejskie 317
4.4. Polska i implementacje dyrektyw AML 319
Rozdział 5. Regulacja kryptowalut w erze Bitcoina
5.1. Wstęp 321
5.2. Status prawny kryptowalut 322
5.2.1. Stany Zjednoczone 322
5.2.1.1. Poziom federalny 322
5.2.1.2. Poziom stanowy 354
5.2.1.3. Wybrane orzecznictwo amerykańskie dotyczące kryptowalut 357
5.2.1.3.1. Wstęp 357
5.2.1.3.2. Sprawa United States versus Ulbricht (sprawa Silk Road) 358
5.2.1.3.3. Securities and Exchange Commission versus Shavers 365
5.2.1.3.4. United States versus Faiella 366
5.2.1.3.5. State of Florida versus Espinoza 369
5.2.1.4. Podsumowanie 379
5.2.2. Uregulowania wspólnotowe (Unia Europejska) 380
5.2.2.1. Regulacje dotyczące walut wirtualnych 380
5.2.2.1.1. Rys historyczny, dyrektywy AML I–IV 380
5.2.2.1.2. Dyrektywy AML IV, V i VI 391
5.2.2.1.2.1. AML IV 391
5.2.2.1.2.2. AML V 392
5.2.2.1.2.2.1. Uzasadnienie podjęcia prac prawodawczych nad AML V 392
5.2.2.1.2.2.2. Przedmiot dyrektywy AML V 400
5.2.2.1.2.2.3. Dyrektywa AML V a virtual currency (VC) 402
5.2.2.1.2.2.3.1. Wstęp 402
5.2.2.1.2.2.3.2. Pojęcie waluty wirtualnej (VC) 403
5.2.2.1.2.2.3.3. Virtual currency (VC) a mienie 412
5.2.2.1.2.2.3.4. Dyrektywa AML V a giełdy walut wirtualnych 416
5.2.2.1.2.2.3.5. Dyrektywa AML V a dostawcy kont waluty wirtualnej 418
5.2.2.1.2.2.3.6. Podsumowanie 420
5.2.2.1.2.3. Dyrektywa AML VI i dalsza harmonizacja prawa Unii Europejskiej 421
5.2.2.1.2.4. Dyrektywa 2019/713 426
5.2.2.1.2.5. MiCA – Rozporządzenie w sprawie rynków kryptoaktywów i zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 430
5.2.2.1.2.6. Pakiet wniosków Komisji Europejskiej dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu 436
5.2.2.1.2.7. Podsumowanie 438
5.2.2.1.3. Waluty wirtualne a podatki 441
5.2.2.2. Wybrane regulacje europejskie dotyczące DLT (distributed ledger technology) 445
5.2.3. FATF (Financial Action Task Force) a VC (virtual currency) 460
5.2.3.1. Zmiana rekomendacji 15, VA i VASP oraz Travel Rule 467
5.2.3.2. Podsumowanie 489
5.2.4. Polska 491
5.2.4.1. Pojęcie waluty wirtualnej 492
5.2.4.1.1. Prawny środek płatniczy emitowany przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej 502
5.2.4.1.2. Międzynarodowa jednostka rozrachunkowa ustanawiana przez organizację międzynarodową i akceptowana przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące 503
5.2.4.1.3. Pieniądz elektroniczny w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych 504
5.2.4.1.4. Instrument finansowy w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi 506
5.2.4.1.5. Weksel lub czek wystawiony w prawnym środku płatniczym lub międzynarodowej jednostce rozrachunkowej 508
5.2.4.2. Instytucje obowiązane a waluty wirtualne 509
5.2.4.3. Wartość majątkowa i pranie brudnych pieniędzy 517
5.2.4.4. Waluty wirtualne a prawo majątkowe 532
5.2.4.5. Inne 542
5.2.5. Salwador 544
5.3. In-game currency 550
5.4. Podsumowanie 575
Rozdział 6. Prawnokarne aspekty kryptowalut
6.1. Wstęp 577
6.2. Waluta wirtualna / kryptowaluta w polskim Kodeksie karnym 580
6.2.1. Waluta wirtualna a pojęcie rzeczy 585
6.2.2. Waluta wirtualna a pojęcie dokumentu 589
6.2.3. Waluta wirtualna a pojęcie instrumentu finansowego 594
6.2.4. Waluta wirtualna a kodeksowe pojęcie mienia 594
6.2.5. Waluta wirtualna a korzyść majątkowa 598
6.2.6. Waluta wirtualna a pojęcie informacji, systemu informatycznego i danych informatycznych 600
6.2.7. Przepadek 609
6.3. Wybrane typy czynów zabronionych 615
6.3.1. „Kradzież” kryptowaluty 615
6.3.2. Ataki na giełdy walut wirtualnych 619
6.3.2.1. Mt. Gox 620
6.3.2.2. Bitmarket 631
6.3.2.3. Inne ataki na giełdy VC (virtual currency) – przykłady 635
6.3.2.4. Kwalifikacja prawna na gruncie polskiego Kodeksu karnego 638
6.3.3. Ataki na blockchain 642
6.3.3.1. Wstęp 642
6.3.3.2. Atak 51% 643
6.3.3.3. Double spend 644
6.3.4. Crypto jacking 649
6.3.4.1. Web-based crypto jacking 656
6.3.5. Atak DDoS (distributed denial of service) 660
6.3.6. Przepalanie środków przez transaction fee 664
6.3.7. Łamanie kluczy za pomocą komputerów kwantowych 666
6.3.8. Pozostałe ataki 667
6.3.9. Procesowe zabezpieczenie kryptowaluty 668
Rozdział 7. Dalszy rozwój walut wirtualnych i technologii blockchain
7.1. Przyszłość 673
7.2. Diem (Facebook) oraz inne rozwiązania Stablecoin 679
7.2.1. Diem / Libra 679
7.2.2. Inne Stablecoiny 688
7.2.3. Regulacje prawne 692
7.3. CBDC (Central Bank Digital Currency) 695
7.3.1. Wstęp 695
7.3.2. Pojęcie i rodzaje CBDC 696
7.3.2.1. Różnice względem walut wirtualnych 704
7.3.3. Rozwój 706
7.3.3.1. Rys historyczny i pierwsze prace badawcze nad CBDC 706
7.3.3.2. Sand Dollar 711
7.3.3.3. Szwedzka e-krona 716
7.3.3.4. Chiński juan 724
7.3.3.5. Polska 733
7.3.3.6. Inne państwa 735
7.3.4. Motywacje wprowadzenia oraz potencjalnie korzyści i zagrożenia 736
7.3.4.1. Motywy 736
7.3.4.2. Korzyści 740
7.3.4.3. Zagrożenia 742
7.3.4.4. Anonimowość transakcji 745
7.3.5. Wybrane zagadnienia prawne 747
7.3.5.1. Wyzwania prawne, jakie stawia CBDC 747
7.3.5.2. Status CBDC w polskim systemie prawnym i możliwość jej prawnokarnego wartościowania 751
Podsumowanie* i postulaty de lege ferenda 765
Bibliografia 773
Schematy i rysunki 837
Wykresy 839
Tabele 841
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.